De eerste 1000 dagen vanaf conceptie zijn van cruciaal belang als het aankomt op de gezondheid van een baby. Het eet en leefpatroon van de ouders speelt hierbij een belangrijke rol. Denk hierbij aan gezond eten, genoeg bewegen, niet roken of alcohol drinken en het voorkomen van stress. In een wijk zoals de Waterlandpleinbuurt in Amsterdam Noord is dat niet altijd even makkelijk. Bovengemiddeld veel gezinnen leven in armoede en ervaren stress op verschillende niveaus. Het is belangrijk daar als zorgprofessional mee om te kunnen gaan. Het Ouder- en Kindteam Noordoost (hierna OKT) was opzoek naar manieren om met name vrouwen hierin beter te kunnen ondersteunen.

Vanuit het programma Gezond Leven Makkelijker Maken van GGD Amsterdam zijn we met 60 moeders, vaders en zwangere vrouwen, en 30 professionals aan de slag gegaan. We onderzochten vanuit alle perspectieven waar (zwangere) vrouwen precies tegenaanlopen en hoe het bestaande aanbod beter kan aansluiten op hun behoeften. Lees hieronder de grote lijnen van het onderzoek.

Omdat de zwangere vrouwen in de Waterlandpleinbuurt niet zichtbaar waren voor de professionals bij het OKT, moesten wij naar hen op zoek op andere plekken in de wijk dan bij het OKT zelf. We zijn gestart bij de moeders van de IJdoornschool. Via hen kwamen we in contact met een grote groep vrouwen uit de wijk die ons op hun beurt konden doorverwijzen naar meer zwangere vrouwen. Op plekken als het Huis van de Wijk en Buurthuis de Parel konden we aan de hand van brede dialogen in gesprek over het thema zwangerschap.

Wantrouwen richting instanties speelt een grote rol in het wegblijven van het OKT. Zwangere vrouwen komen alleen op de verplichte momenten of wanneer zij zelf iets willen weten. Angst voor een dossier dat gedeeld kan worden met derden weerhoudt vrouwen ervan zich open op te stellen. Een van de manieren om deze cyclus te doorbreken is het voeren van een gelijkwaardig gesprek, op plekken waar vrouwen zich comfortabel voelen, over thema’s die de vrouwen zelf willen bespreken.

Het OKT gaf aan dat hun zwangereninloop, een twee uur durend spreekuur op het OKT, niet goed werd bezocht. Met name niet door vrouwen in een kwetsbare positie.

In co-creatie met 12 moeders en zwangere vrouwen, en 5 professionals is een herontwerp van deze zwangereninloop tot stand gekomen. Dit concept is getest met 17 moeders en 5 professionals. Moeders en zwangere vrouwen gaven aan sneller aan te sluiten op een plek die voor hen bekend is, met gelijkgestemden.

In plaats van de vrouwen naar het OKT te laten komen, sluit een OKT-medewerker eerst één keer per maand aan bij een ontbijtmoment in de wijk. Hier kunnen ze aan de hand van gesprekskaarten in gesprek over thema’s die voor de vrouwen belangrijk zijn. De OKT-medewerker kan met de vrouwen die op dat moment zwanger zijn een vervolgafspraak inplannen bij het OKT. Tijdens dit gesprek is er genoeg tijd om goed kennis te maken en elkaar te leren kennen. Het opbouwen van een vertrouwensband is hierbij heel belangrijk. Met behulp van een bord met kaarten bepaalt de zwangere vrouw zelf over welke onderwerpen zij het wilt hebben. De andere kaarten nodigen uit om nog een keer terug te komen.

Aanvullend kan het Buurtteam ondersteunen bij het regelen van praktische zaken en zo zwangere vrouwen ontzorgen. Aangezien zij rechtstreekst boven het OKT zitten, is dit praktisch te regelen.

In onderstaande praatplaat zijn de elementen van de hernieuwde zwangereninloop te lezen.